Hakaret davası, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 125. Maddesince düzenlenmiş olup bireylerin onurunu ve şerefini, saygınlığını etkileyen saldırılar olarak nitelendirilmiştir. Söz konusu davranışlar hukuksal yaptırımlara sahip olup idari para cezasından hapis cezasına kadar değişen cezalandırmalar ile ortaya çıkar. Hem ceza hem de tazminat sonuçlarını içeren dava türü, sosyal medya içerikleri de dahil hukuki durumlara uygun şekilde ispatlanabilen pek çok hakaret için geçerlidir.
Hakaret suçu sadece sözlü ifadeler ile oluşmaz, yazılı ve görsel içerikler de hakaret suçunu oluşturabilir. Özellikle dijital platformların artması ile birlikte dijital olarak işlenen hakaret suçları da ceza alınması için göz önünde bulundurulabilir. Hakaret suçu cezası kararı verilirken suçun nasıl işlendiği ve niteliğine göre karar verilir, niteliğine ve suçun işleniş biçimine göre değişen karar sürecinin yanı sıra mağdur tarafın hakaret davası isteğinde bulunabilmesi için hukuka uygun şekilde deliller toplaması ve mahkemeye sürmesi gerekmektedir.
Hakaret Davası Nedir? Hakaret Suçu Nedir?
Hakaret davası, kişilerin bireysel haklarına karşı yapılan onur kırıcı söz veya davranışlar olarak nitelendirilebilir. Bu kapsam açılan davalar hakaret kapsamında değerlendirilir.
Türk Ceza Kanunu’na göre hakaret suçunu oluşturan durumlar bireylerin toplum içindeki itibarini zedeleme eylemi olarak nitelendirilmektedir. Toplum içindeki itibarin zedelenmesi ve onur kırıcı sözlerin kullanılması kişilerin duygusal durumunu ve psikolojik durumunu etkilemesi de göz önünde tutularak hakaret suçu kapsamında değerlendirilebilir.
Şeref ve saygınlığı etkileyen sözlerin doğrudan ya da özel bir ortamda gerçekleşmesi sonucunda hakaret durumu gerçekleşebilir. Bununla birlikte, sosyal medya üzerinden ima şeklinde hakaret etmek, anonim hesaplar üzerinden alenen hakaret gerçekleştirmek hakaret davası sürecine girilmesi için yeterlidir.
- Basit hakaret suçu: Mağdur kimselere karşı doğrudan kötü söz söylenmesi ve/veya aşağılanması,
- Nitelikli hakaret suçu: Dini değerler, kamu görevlileri, toplumsal gruplara yönelik yapılan hakaretler ve onur kırıcı davranışlar.
Basit hakaret suçu genellikle bireylere karşı işlenirken nitelikli hakaret suçu siyasiler, dini değerler ve toplumsal grupları kapsayacak şekilde oluşmaktadır. Toplumsal gruplara karşı hakaret oluşturulması toplumun huzurunu bozma kapsamında da değerlendirilebilir.
Hakaret Davası Nasıl Açılır?
Hakaret davası açmak isteyen kişilerin hukuksal sürece uygun şekilde elde edilmiş delillere ihtiyacı vardır. Bunlar dışında izlenmesi gereken adımlar oldukça basittir ancak süreç boyunca alabileceğiniz haklarınızı en iyi şekilde bilmek ve doğru şekilde savunmalar gerçekleştirebilmek için bir avukattan destek almak en doğrusu olacaktır.
Peki, hakaret davası açmak için izlenmesi gereken süreçler nelerdir?
- Delil toplama süreci: Mağdur tarafın haklı olduğunu ispatlaması için ses kaydı, yazılı mesaj, sosyal medya paylaşımları, görgü tanıkları gibi çeşitli delil niteliklerini bir arada toplaması gerekmektedir.
- Şikayet oluşturulması: Hakaret suçu süreci şikayet ile birlikte başlar. Şikayete tabi tutulan hakaret, mağdur tarafın suçu öğrendiği zamandan itibaren altı ay içerisinde tekili savcılığa şikayet etmesi ile başlar. Bulunduğunuz şehirdeki savcılıklarda şikayet oluşturulabilir.
- Dava aşaması: Mağdurun savcılık üzerinden oluşturduğu şikayet iddianame olarak mahkemelere iletilir ve dava süreci başlar. Mahkeme, tarafların beyanlarını ve delillerini göz önünde bulundurur ve bir karara varır.
Mahkemenin varacağı kararlar adli para cezası olabilirken kimi zaman hapis cezası ile sonuçlanabilecek kararlar da verilebilir. Suçun kime, nasıl ve ne şartlar altında işlendiği gibi önemli nitelikler göz önünde bulundurularak bu karar gerçekleştirilir.
Hakaret Suçu Cezaları Nelerdir?
Hakaret suçu cezaları suçun basit, nitelikli ve ağırlaştırılmış olmasına göre farklı sonuçlara sahiptir. Türk Ceza Kanunu’nun 125. Maddesi gereceğinde düzenlenen hakaret davası sonuçları kapsamında karar hapis cezası, adli para cezası olabilirken kişilerin bu durum nedeniyle sarsılan onurları için tazminat davası açmasının önü açıktır.
- Basit hakaret suçu: Suçun basit olması durumunda 3 aydan 2 yıla kadar değişen hapis cezaları ya da adli para cezası.
- Nitelikli hakaret suçu: Suçun nitelikli şekilde yani kamu görevlisi, dini değerler, toplumsal gruplar gibi önemli alanlara karşı işlenmesi durumunda 1 yıldan 2 yıla kadar hapis cezası ya da bu cezanın adli para cezasına dönüştürülmesi söz konusu olabilir.
- Ağırlaştırılmış: Basın araçları veya sosyal medya üzerinden işlenen suçların cezaları ağırlaştırılarak alınacak olan karar da ağırlaştırılmış kapsamında değerlendirilmektedir.
Yatarı olmayan hakaret davası cezalarında kişinin önceden bulunan suçları da göz önünde bulundurularak alacağı cezanın sonuçlarında değişiklikler gözlemlenebilir.
Hakaret Suçunun Nitelikleri Nelerdir?
Hakaret davası sürecinde göz önünde bulunan ve hakaret suçunu nitelikli hâle getiren bazı ayırıcı maddeler bulunmaktadır. Bu kapsamda oluşturulan suçlar nitelikli hakaret suçunu oluşturmaktadır. Suçun nitelikli olması alınacak olan cezanın doğrudan ağırlaştırılmasına neden olacaktır.
- Aleni hakaret edilmesi: Hakaretin birden fazla kişi tarafından görülmesi, duyulması ya da toplum içinde aleniyet içererek gerçekleşmesi,
- Kasıt: Suçun oluşumunda fail tarafın kasıtlı olması,
- Mağdur kişinin kimliği: Kamu görevlileri, belireli gruplara yönelik hakaretler, siyasi kimseler gibi toplum içinde önemli noktaya sahip olan kişilere yönelik olması,
- Suçun işlenme şekli: Hakaret suçu sözlü işlenebildiği gibi yazılı ve görsel içerikli de olabilir. Yazılı ve görsel içerikli olan hakaret durumları da ağırlaştırılmış suç kapsamında dahil edilebilir.
Sosyal Medyada Yapılan Hakaretler Suç Mu?
Hakaret davası sürecinde sosyal medya üzerinden yapılan hakaretler de değerlendirilir yani sosyal medyada yapılan hakaretler suçtur.
Türk Ceza Kanunu kapsamında değerlendirilen sosyal medya üzerinden hakaret edilmesi, suçun dijital olarak oluşturulması nedeniyle nitelikli hâle gelebilir. Özellikle sosyal medya üzerinden yapılan suçların alenen işlenmesi suçun ağırlaştırılmasına neden olabilmektedir.
Sosyal medyada işlenen hakaret suçu mesajlar, yorumlar ve içerikler kapsamında delil olarak kullanılabilir.
- Mağdur taraf hakaret içerikli paylaşımların, mesajların ekran görüntüsünü alarak delil olarak kullanabilir,
- Mesajlar ve hakaret suçunu gerçekleştiren hesap bilgileri savcılıkta suç duyuru ile sunulur,
- Savcılık hesaplar anonim olsa da kişi bilgilerini sosyal medya platformlarından talep ederek fail durumda olan kişinin kimliğini tespit eder.
Hakaret Suçu Nasıl Şikayet Edilir?
Hakaret davası açabilmek için öncelikli olarak hakaret suçunu şikayet etmeniz gerekmektedir. Şikayete bağlı değerlendirilen bir suç türü olması nedeniyle mağdur kişilerin deliller ile birlikte en yakın savcılığa şikayette bulunması gerekir.
Süreç genellikle şu şekilde işler;
- Mağdur bulunduğu bölgedeki adliye sarayına gider ve savcılığa suç duyurusunda bulunur,
- Deliller sunularak suçun kanıtı sağlanır,
- Savcılık araştırma sonrasında deliler ile birlikte dava açıp açılmayacağına karar verir. Süreç mahkemeye taşınır ve hakimler tarafından karar verilir.
Süreç ile ilgili merak ettiklerinizi “Avukata Sor” alanından sorabilir ve hukuki danışmanlık alabilirsiniz. Hakaret suçu mağduru olmanız durumunda haklarınızı en doğru şekilde savunabilmek ve durumun tazminatını alabilmek için alanında uzman bir avukat ile çalışmanız gerekebilir.
Alanında uzman olan avukatlar süreci sizin için yürüterek sonuçlara kolay ve eksiksiz şekilde ulaşmanızı sağlar.
Hakaret Davasında Tazminat Alınabilir Mi?
Evet, hakaret davası sonucunda mağdur olanlar tazminat davası açabilir. Maddi ve manevi tazminat talebinde bulunarak hakaret eden kişiden yaşanan mağduriyet kapsamında taleplerde bulunabilir. Mahkeme tarafından incelenen tazminat süreci, hakkaniyetli olma kapsamında mağdur tarafın mağduriyetini giderme yönünde kararlaştırılabilir.
Kişilerin psikolojik kayıpları, hakaretin işlenmesine bağlı olarak ekonomik kayıpları mağduriyete neden olan kişiler tarafından giderilmeli şeklinde hüküm kararı alınabilir.
- Hakaretin aleni şekilde işlenmiş olması,
- Toplumda mağdur kimsenin itibarını zedeleyecek sonuçlara sahip olması,
- Psikolojik travmalara neden olması.
Gibi durumlarda kişilerin hakaret davasından alacakları tazminat oranı daha güçlü olabilir.
Hakaret Suçunun Zaman Aşımına Uğraması
Hakaret davası açmak için sürece hızlı adım atmalı ve hakareti öğrendiğinizden beri 6 ay geçmemiş olması gerekmektedir. Hakaret suçlarında zaman aşımı 6 ay ile sınırlıdır.
Şikayet işçin 6 ay kadar süreye sahip olan mağdur kişiler, hakaretin edildiğini öğrendikten sonraki 6 aydan sorumludur yani önceden edilmiş hakaret davası için zaman aşımı hemen başlamaz.
Kimi durumlarda 6 aylık süreçten farklı olarak genel zaman aşımı olan 8 yıllık süreç de göz önünde bulunabilir ancak hakaret suçunun hak kaybına neden olmaması için 6 aylık süreçte şikayetin yapılması önerilmektedir.
İlginizi Çekebilir
